तेनालीरामाचे किस्से तर तुम्ही ऐकले असतीलच. तेनालीराम भाषण कौशल्यासाठी खूप प्रसिद्ध होते. महाराजा कृष्णदेवराय जेव्हा विजयनगरच्या सिंहासनावर बसले होते, तेव्हा तेनालीराम त्यांच्या दरबारात हास्यकवी आणि मंत्री सहाय्यकाच्या भूमिकेत हजर असायचे. तेनालीराम महाराजांना राज्याशी संबंधित गंभीर समस्यांवर मात करण्यासाठी मदत करत असे. त्यांच्या बुद्धिमत्तेशी निगडित अनेक कथा खूप लोकप्रिय आहेत. आज असाच एक त्यांचा किस्सा आपण पाहणार आहोत. चला तर मग सुरू करूया...
उधारीचे ओझे - तेनालीरामाची कथा
एकदा काही आर्थिक अडचणीत अडकलेल्या तेनालीरामने राजा कृष्णदेव रायाकडून काही पैसे उसने घेतले होते. वेळ निघून गेला आणि पैसे परत करण्याची वेळही जवळ आली, पण तेनालीकडे पैसे परत करण्याची कोणतीही व्यवस्था नव्हती, म्हणून त्याने कर्जाची परतफेड टाळण्यासाठी एक योजना आखली.
एके दिवशी राजाला तेनालीरामच्या पत्नीचे पत्र आले. त्या पत्रात लिहिले होते की तेनालीराम खूप आजारी आहे. तेनालीराम बरेच दिवस दरबारातही येत नव्हता, म्हणून राजाने विचार केला की आपण स्वतः जाऊन तेनालीला भेटावे. त्याचवेळी तेनालीरामकडे कर्ज टाळण्यासाठी काही योजना आहे की काय अशीही राजाला शंका आली.
राजा तेनालीरामच्या घरी पोहोचला. तिथे तेनालीराम गोधडी घालून पलंगावर पडलेला होता. त्यांची अवस्था पाहून राजाने पत्नीला कारण विचारले.ती म्हणाली, महाराज, तुमच्या कर्जाचा भार त्यांच्या मनावर आहे. ही चिंता त्यांना आतून खात आहे आणि त्यामुळेच ते आजारी पडले असावेत.
राजाने तेनालीचे सांत्वन केले आणि म्हणाला, 'तेनाली, तू काळजी करू नकोस. माझे कर्ज फेडण्यास तुम्ही बांधील नाही. काळजी सोडा आणि लवकर बरे व्हा.'' हे ऐकून तेनालीराम बेडवरून उडी मारून हसला आणि म्हणाला, 'धन्यवाद सर.
हे काय तेनाली? याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही आजारी नव्हते. तुझी माझ्याशी खोटं बोलण्याची हिम्मत कशी झाली?'' राजा रागाने म्हणाला. नाही, सर, मी तुमच्याशी खोटे बोललो नाही. कर्जाच्या ओझ्याने मी आजारी होतो.
तुम्ही मला कर्जातून मुक्त केले, तेव्हापासून माझ्या सर्व चिंता संपल्या आणि माझ्यावरील ऋणाचे ओझे दूर झाले. हे ओझे दूर होताच माझे आजारपण कमी झाले आणि मला निरोगी वाटू लागले. आता तुमच्याआज्ञेनुसार मी मोकळा, निरोगी आणि आनंदी आहे.नेहमीप्रमाणे राजाला काही बोलायचे नव्हते, तेनालीच्या योजनेवर तो हसला.
एके दिवशी राजाला तेनालीरामच्या पत्नीचे पत्र आले. त्या पत्रात लिहिले होते की तेनालीराम खूप आजारी आहे. तेनालीराम बरेच दिवस दरबारातही येत नव्हता, म्हणून राजाने विचार केला की आपण स्वतः जाऊन तेनालीला भेटावे. त्याचवेळी तेनालीरामकडे कर्ज टाळण्यासाठी काही योजना आहे की काय अशीही राजाला शंका आली.
राजा तेनालीरामच्या घरी पोहोचला. तिथे तेनालीराम गोधडी घालून पलंगावर पडलेला होता. त्यांची अवस्था पाहून राजाने पत्नीला कारण विचारले.ती म्हणाली, महाराज, तुमच्या कर्जाचा भार त्यांच्या मनावर आहे. ही चिंता त्यांना आतून खात आहे आणि त्यामुळेच ते आजारी पडले असावेत.
Tenalirama stories in Marathi
हे काय तेनाली? याचा अर्थ असा नाही की तुम्ही आजारी नव्हते. तुझी माझ्याशी खोटं बोलण्याची हिम्मत कशी झाली?'' राजा रागाने म्हणाला. नाही, सर, मी तुमच्याशी खोटे बोललो नाही. कर्जाच्या ओझ्याने मी आजारी होतो.
तुम्ही मला कर्जातून मुक्त केले, तेव्हापासून माझ्या सर्व चिंता संपल्या आणि माझ्यावरील ऋणाचे ओझे दूर झाले. हे ओझे दूर होताच माझे आजारपण कमी झाले आणि मला निरोगी वाटू लागले. आता तुमच्याआज्ञेनुसार मी मोकळा, निरोगी आणि आनंदी आहे.नेहमीप्रमाणे राजाला काही बोलायचे नव्हते, तेनालीच्या योजनेवर तो हसला.